Sonbahar mevsiminin gelmesiyle birlikte tarım sektörü Türkiye genelinde önemli bir sorunla karşı karşıya kaldı. Zirai don, özellikle meyve üreticilerini zor durumda bırakırken, meyve fiyatlarında da ciddi artışlar yaşanmasına neden oldu. Tarımsal üretimdeki bu olumsuz etkilere bağlı olarak, ilk hasat ürünleri 250 TL’den alıcı bulmaya başladı. Bu durum, hem tüketiciler hem de üreticiler için çeşitli endişeleri beraberinde getirdi. Peki, zirai don nedir, neden bu kadar etkili oldu ve ilerleyen süreçte meyve fiyatları nasıl şekillenecek?

Zirai Don Nedir ve Nasıl Oluşur?

Zirai don, bitkilerin büyümesi ve gelişimi için kritik öneme sahip olan sıcaklık değişimlerinin ani düşüşü sonucunda ortaya çıkmaktadır. Genellikle bahar aylarında, özellikle de çiçeklenme dönemlerinde meydana gelen bu olgu, gece saatlerinde sıcaklığın sıfırın altına düşmesiyle baş gösterir. Çiçeklerin ve genç sürgünlerin donması, bitkilerin photosentez yeteneklerini köklü bir şekilde etkileyerek, verim kaybına neden olur. Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde etkili olan bu durum, meyve üretiminde ciddi kayıplara yol açabilmektedir. Özellikle bahçe bitkileri, don olaylarına karşı oldukça hassas olup, bu tür doğa olayları neticesinde ekonomik anlamda büyük kayıplar yaşanabilir.

Fiyat Artışının Sebepleri ve Gelecek Tahminleri

2023 yılında yaşanan zirai don olaylarının ardından, meyve fiyatlarında yaşanan artışın ardındaki sebepler oldukça çarpıcı. Bu dönemde, özellikle elma, armut, kiraz gibi yüksek değere sahip meyveler, hasar gören ağaçların azalması nedeniyle kıymet kazanmıştır. Üreticiler, don sebebiyle önemli miktarda ürün kaybı yaşarken, kalan ürünlerin değerleri de doğal olarak yükselmektedir. İlk hasat meyvelerinin, 250 TL gibi yüksek bir fiyat bandında satılması, özellikle tüketiciler için hayal kırıklığı yaratıyor. Ancak fiyatların bu şekilde yükselmesinin altında yatan temel neden, arz-talep dengesinin sağlanamaması. Talebin aynı kalması durumunda, zamanla üretim arttıkça fiyatların düşmesi bekleniyor. Ancak bu, sürecin ne kadar uzayacağına bağlı olarak değişebilir.

Özellikle çiftçilerin zirai don sonrası koyduğu fiyatların yüksek olması, tüketici tükenmişliğine neden olurken, pazarların yaşadığı bu olumsuz etkiyla birlikte maliyetler artmaktadır. Üreticilerin yaşadığı kayıpların telafi edilmesi için devletin bazı destekleme mekanizmaları devreye alması gerektiği düşünülüyor. Tarım alanında bu tür olayların sıklıkla yaşanması, uzun vadede köklü çözümlerin geliştirilmesi gerektiğini gözler önüne seriyor. Tarım çalışanlarının, çiftçilerin ve uzmanların önerileri, fast food ve işlenmiş gıdaların yerini alacak sağlıklı meyve tüketimine yönlendirmeleri olarak şekilleniyor.

Sonuç olarak, zirai don olaylarının etkisiyle birlikte meyve fiyatlarının yükselmesi, hem üreticiler hem de tüketiciler açısından önemli bir kriz oluşturmuş durumda. Ekonomik istikrarın sağlanabilmesi için ortak çözümler bulunmalı ve tarım sektöründeki sürdürülebilirlik sağlanmalıdır. Önümüzdeki günlerde fiyatların nasıl şekilleneceği ve üretimden kaynaklı kayıpların nasıl telafi edileceği ise merakla beklenmektedir.